Çocuklarda Boyunda Beze Belirtileri ve Tedavisi

Çocuklarda boyunda şişlikler görülebilir ve bu durum genellikle lenf bezlerinden kaynaklanır. Lenf bezleri, vücuttaki enfeksiyonlarla savaşan önemli yapılardır. Ancak boyunda görülen şişlikler nadiren tiroit bezi büyümesi (guatr), doğuştan gelen kistler veya tümörlerden de kaynaklanabilir. Lenf bezi büyümesi genellikle enfeksiyonlardan kaynaklanır ve bu enfeksiyonlar bakteri, mantar veya parazitler gibi çeşitli etkenler tarafından tetiklenebilir. Bu etkenler kan dolaşımı yoluyla vücudun diğer bölgelerine yayılabilir ve lenf bezlerine ulaşarak şişliklere neden olabilir. Direkt olarak lenf bezlerini etkileyen enfeksiyonlar da mevcuttur. Genellikle üst solunum yolu enfeksiyonları, otit, tonsilit, diş eti enfeksiyonu, diş apsesi, farenjit, ağız içindeki aftlar, cilt enfeksiyonları, genital ve anal bölge enfeksiyonları, alt solunum yolu enfeksiyonları gibi durumlar boyundaki lenf bezlerinde büyümeye yol açabilir.

Çocuklarda boyundaki lenf bezlerinin büyümesine birçok etken neden olabilir, ancak en sık görülen nedenler üst solunum yolu viral enfeksiyonlarıdır. Kızamık, kızamıkçık, su çiçeği, adenovirüs gibi enfeksiyonlar bu duruma yol açabilir. Bakteriyel enfeksiyonlardan ise bademcik iltihabına sebep olan streptokoklar, difteri, tifo, sifiliz, brusella gibi etkenler sayılabilir. Ayrıca sıtma, toksoplazma, kedi tırmığı hastalığı, kene ısırıkları da lenf bezi büyümesine neden olabilir. Enfeksiyonlar dışında, BCG aşısı gibi aşı reaksiyonları, dermatitler, aspirin, penisilin gibi ilaçlar, böcek sokması gibi etkenler de lenf bezi büyümesine yol açabilir. Romatoid artrit gibi romatizmal hastalıklar, iç salgı bezi hastalıkları, lösemi, lenfoma gibi kanserler de lenf bezlerini etkileyen ve çocuklarda boyunda beze olmasına neden olan faktörlerdendir.

Çocukların boynunda oluşan bezeler, farklı hastalıklar nedeniyle ortaya çıkabildiğinden, teşhis ve tedavi açısından ne zamandır var oldukları önem taşır. Bezenin ne zamandır var olduğu, yerleşim yeri incelenerek belirlenebilir ve zaman kaybetmeden teşhis konulabilir. Aileler bu konuda telaşlı olabileceği için doktorların daha dikkatli olmaları gerekmektedir. Genellikle çok yeni bir beze oluşumu söz konusuysa, bunun bir enfeksiyondan kaynaklandığı düşünülür. Belirli bir süredir varsa, tümöral bir etki nedeniyle olduğu, uzun bir süredir boyunda beze olması durumunda ise doğumsal bir etki olduğu düşünülebilir.

En sık görülen boyun bezeleri, basit bir enfeksiyonla gelişen boyun kitleleridir. Bu bezeler lenf bezi şişmeleri olarak açıklanır. Öncelikle enfeksiyonun kaynağı tespit edilmelidir. Boynun her iki tarafında bulunan, yüze yakın lenf bezi vardır. Bu bezeler saçlı deriden itibaren sinüsler, yumuşak damak, bademcikler, dudak, dil ve boğazda yer alır. Bölgedeki enfeksiyona ilk tepkiyi lenf bezleri verir ve şişer. Bu şekilde boyunda beze oluştururlar. Enfeksiyonun kaynağı bulunduğunda, uygun bir antibiyotik tedavisiyle bezeler tedavi edilebilir.

Boyundaki bezeler belli bir süredir varsa, lenf bezlerinin drenaj aldığı alanlar yani lenf dolaşımına yakın yerler araştırılmalıdır. Hastanın baş-boyun endoskopisi yapılarak, bezenin neden kaynaklandığı belirlenmelidir. Özellikle geniz bölgesi ihmal edilmemelidir. Genizdeki hastalıklar da boyunda beze etkisi yapabilir. Bademcikler ve ses telleri incelenmeli, lenfoma gibi tümörler değerlendirmeye alınmalıdır.

Çocukların boynundaki bezeler çok uzun bir süredir varsa, bu bezeler genellikle doğumsal dokulardan yani basit yağ bezlerinden kaynaklanabilir. Bu oluşumlar kötü huylu olmayan tümörlerdir. Bu bezeler zararsız olsa da, estetik açıdan hoş bir görüntü vermedikleri için ameliyatla yerlerinden çıkarılmalıdır. Ayrıca ileri yaşlarda tümör gibi kötü huylu hastalıklara dönüşme riski de bulunabilir.